YARGITAY

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; belediye tarafından spor kulübüne yapılan tahsisler ile ilgili meclis/encümen kararları iptal edilmesine ve bu iptal kararları üzerinden en eskisi 3 yıl ve en yenisi 2 yıl geçmesine rağmen, idarece 2886 sayılı Kanunun 75/4. fıkrasına göre herhangi bir işlem yapılmamış yani taşınmazın bulunduğu yer mülkiye amirine en geç 15 gün içinde bu yerlerin tahliye ettirilmesiyle ilgili bir tasarrufta bulunulmamış veya spor kulübünden bu yerlerin boşaltılmasına dair bir talepte bulunulmamıştır. Bu yerlerin aynı şartlarla bu kulüp tarafından kullanılmasına müsaade edilmiştir. Belediyenin mülkiyetindeki bir taşınmaz ile ilgili olarak, fuzuli işgal ve ecrimisilden bahsedilebilmesi için, belediyenin izni dışında, gerçek veya tüzelkişilerce bu taşınmazla ilgili bir işgal ve tasarrufun olması gerekir. İlamın konusu olan yerlerde, spor kulübü, idarenin izni ile aynı faaliyetleri icra ettiğinden, bu taşınmazlarla ilgili olarak, fuzuli işgal durumu bulunmamaktadır. Dolayısıyla ecrimisil tahsilatı da yapılamaz. Sorumluların bu yöndeki iddiaları yasal dayanaktan yoksundur.

Karar

Kamu İdaresi Türü

Yılı 2018

Dairesi 2

Dosya No 47162

Tutanak No 49682

Tutanak Tarihi 9.6.2021

Kararın Konusu Çeşitli Konuları İlgilendiren Kararlar

Konu: Spor kulübüne yardım.

74 sayılı İlamın 2. Maddesi ile, ... Belediyesine ait bazı taşınmazların, mevzuata aykırı şekilde ... Belediyesi Spor Kulübü Derneğine tahsis edilmesi sonucunda ...TL ‘ye tazmin hükmü verilmiştir.

Sorumlular (Üst Yönetici) ... ile diğer sorumlu 28 kişi tarafından gönderilen ortak imzalı temyiz dilekçesinde;

Spor Kulübüne yapılan tahsis işlemlerinin hukuka uygun olduğunu, söz konusu işlemlerin 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14. Maddesine uygun olarak ayni yardım niteliğinde olduğunu, Yasanın 14. maddesinin b) bendinde “....(değişik ikinci cümle 12/11/2012-6360/17md) Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdi yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclis kararı ile ödül verebilir. Gıda bankacılığı yapabilir. (ek fıkra: 12/11/2012-6360/17 madde değişik 12/7/2013-6435/100md ) Belediyelerin birinci fıkranın (b) bendi uyarınca, sporu teşvik etmek amacıyla yapacakları nakdi yardım, bir önceki yıl genel bütçe vergi gelirlerinden belediyeleri için tahakkuk eden miktarın; büyükşehir belediyeleri için binde yedisini, diğer belediyeler için binde on ikisini geçemez. ” denildiğini, bu şekilde yasa koyucunun yardımın kapsamını genişleterek sporu teşvik etmek amacı ile, doğacak ihtiyaç türüne göre spor kulüplerine hem ayni, hem nakdi (nakdi fıkra ile limite bağlı) hem de gerekli diğer desteklerin sağlanmasını öngördüğünü, bu düzenleme ile çok sayıda belediyenin, amatör spor kulüplerine belirli sosyal ve toplumsal fayda sağlayan ve hizmetin kesintisiz sürdürülebilmesi ihtiyacından doğan yardımlarda bulunduğunu,

Söz konusu tahsis işleminin amatör spor kulübüne yapılan ayni yardım niteliğinde olduğunu, nitekim T.C. Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 05.02.2007 tarihli E. 2006/41800 K 2007/1193 Nolu kararında ayni yardımın ne şekilde yorumlanması gerektiğine açıklık getirdiğini, Kararda “Ayni yardımdan amaç, sosyal veya kişisel bir ihtiyacın karşılanması yolunda yapılan bir yardımdır.” Denildiğini,

Belediye Kanunu’nun 15. maddesinin h bendinde; Belediyenin Yetki ve İmtiyazları arasında gösterilen mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesis etmek,

18. maddesinde Belediye meclisinin görev ve yetkilerinde;

“e)Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek

p) Yurt içindeki ve İçişleri Bakanlığının izniyle yurt dışındaki belediyeler ve mahallî idare birlikleriyle karşılıklı iş birliği yapılmasına; kardeş kent ilişkileri kurulmasına; ekonomik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleştirilmesine; bu çerçevede arsa, bina ve benzeri tesisleri yapma, yaptırma, kiralama veya tahsis etmeye karar vermek" hükümlerinin yer aldığını,

5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri” başlıklı 38. Maddesinin “b) Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini hazırlamak ve uygulamak, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak. e) Belediyenin taşınır ve taşınmaz mallarını idare etmek. m) Belde halkının huzur, esenlik, sağlık ve mutluluğu için gereken önlemleri almak. " görevleri olarak tanımlandığını,

Kaldı ki; Belediye Kanununun ‘’Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75. Maddesinin 1. fıkrasında belediyelerin, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda c) bendinde sayılanlarla ortak hizmet projeleri gerçekleştirilmesine imkan verildiğini ve yine en son 6360 sayılı Kanunun 19. maddesi ile 2. cümle olarak ilave edilen "Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir” düzenlemesi ile, bir dernek olan spor kulüpleri ile de ortak hizmet projeleri gerçekleştirilmesine izin verildiğini, bu maddeye yapılan ek fıkra ilavesi ile de Dernekler Kanununun 10. maddesinin belediyeler için uygulanmayacağı belirtilerek, Dernekler Kanununun 10. maddesine getirilen “Bu projelerde kamu kurum ve kuruluşları, proje maliyetlerinin en fazla yüzde 50 si oranında ayni veya nakdi katkı sağlayabilirler. ” sınırlamasının da kaldırıldığını, ortak hizmet projelerinin tüm maliyetlerinin (ayni veya nakdi) belediyece karşılanmasının yolunun açıldığını,

Maddede; 2886 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine aykırı tahsis işlemi yapıldığı belirtilmişse de; yukarıda bahsedilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde anılan İhale Kanununa aykırılık teşkil etmediğini mevzuatın tahsise olanak sağladığının açıkça görüldüğünü,

Söz konusu işlemlerin belediyenin Stratejik Planına da uygun gerçekleştirildiğini, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme” başlıklı 9. maddesinde;

"Kamu idareleri; kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve bu sürecin izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlarlar.”

“Kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için bütçeleri ile program ve proje bazında kaynak tahsislerini; stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedefleri ile performans göstergelerine dayandırmak zorundadırlar…”

İlgili Kanun maddesine dayanarak aşağıda belirtilen amaç ve hedeflerin belirlendiğini, buna göre:

Belediyenin 2010-2014/2014-2019 yıllarını kapsayan Stratejik Amaçlarının kentsel gelişim olduğunu,

...lilerin sağlıklı, kaliteli ve çağdaş yaşam standartlarında bir yaşam sürdürebileceği, yaşayanların haklarını ön plana alan belediyecilik hizmetlerinin sunulduğu, bu amaç doğrultusunda stratejik hedefin: ...’i kültürel, sosyal ve bilimsel faaliyetlerin ön plana çıktığı, kararların yönetişim anlayışıyla alındığı bir kültür, sanat, eğitim ve bilim kenti yapmak olduğunu, Stratejik Hedefte ...'in yaşam boyu spor kültürünün içselleştirdiği bir spor kenti olmasını sağlamak için ilgili yılları kapsayan Performans Programındaki Hedefin, ...lileri spor yapmaya teşvik edecek aktivite ve organizasyonlar düzenlenmek olduğunu, 2015, 2016 ve 2017 yılı Faaliyet Raporları incelendiğinde görüleceği üzere stratejik hedefler doğrultusunda gerçekleşmiş çok sayıda faaliyetin bulunduğunu,

4721 Sayılı Türk Medeni Kanununda ve 5253 Sayılı Dernekler Kanununda derneklerin tanımının; kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi toplulukları olarak yapıldığını, Dernekler Kanununun 14. Maddesinde, “Gençlik ve Spor Kulüpleri” ne yönelik düzenlemede; "Derneklerden başvurmaları halinde; spor faaliyetine yönelik olanlar spor kulübü boş zamanları değerlendirme faaliyetine yönelik olanlar gençlik kulübü ve iki faaliyeti birlikte amaçlayanlar gençlik ve spor kulübü adını alır. Bu kulüpler, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce de denetlenmesi ve bunlara yapılacak yardımların şekil ve şartları, İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün bağlı bulunduğu Bakanlıkça yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir. ” denildiğini,

Kulüplerin kuruluş amaçları ve mevzuatlarında öngörülmüş denetim mekanizmaları dikkate alındığında, yapılan nakdi veya ayni yardımlar veya diğer desteklerden dolayı bir kar veya kazanç paylaşımlarının söz konusu olamayacağının açık olduğunu, kuruluş amacına yönelik faaliyetlerin sürdürülebilirliği ve devamlılıkların sağlanması ile toplumsal ve sosyal faydanın esas olduğunu, diğer yandan, Belediyelerin de verilmiş görevleri arasında gençlik ve spor hizmetlerini yapma veya yaptırma yükümlülükleri ve sorumluluklarının bulunduğunu,

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun, “Mal yönetiminde etkililik ve sorumluluk” başlıklı 48. maddesinde ise; “Kamu idarelerine ait malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemleri, mevzuatında öngörülen kurallar dahilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumluluk ilkesine söre yapılır. ” denilmekte olup, yapılan yardımlarla kimseye çıkar veya kazanç sağlanmadığını, ilgili ilkeye göre hizmetin amacına uygun olması adına yapılan işlemlerin kamu kaynağında artışa engel olmamakla birlikte kamunun zarara uğratılmadığını,

Stratejik plan ve performans kapsamında konulan hedeflerin gerçekleşmesi için alınan kararların uygulanmasında gerçekleşen fazla ödemelerin, tahsis ve kiralamalar için kamu zararı olarak değerlendirilemeyeceğini, genel çerçeveden bakıldığında toplum için yapılan bu karar ve işlemlerin kamu zararına yol açmasının mümkün olmadığını,

Diğer taraftan, ... Belediyespor Kulübü Derneği Tüzüğüne göre Derneğin feshi halinde mal varlığının ... Belediyesi’ne devredileceğini,

... Belediye Spor Kulübü Derneği ... Belediye Başkanı, meclis üyeleri ve çalışanlarının kurucu üyeliği ile kurulmuş olup, halen yönetiminde belediye meclis üyeleri ve çalışanlarının bulunduğunu, Belediye ile kulüp arasında belediyenin stratejik hedefleri doğrultusunda sporu ve sporcuyu geliştirmek adına birçok ortak hizmet projesi düzenlendiğini ve halen devam etmekte olan ortak hizmet projelerinin bulunduğunu, ayrıca, ... Belediyespor Kulübü Derneği Tüzüğünün “Derneğin feshi” başlıklı 28. maddesinin son cümlesinde; “Fesih halinde derneğin mal varlığı … BELEDİYESİ’ne devir edilir.” düzenlemesinin bulunduğunu, bu düzenleme ile derneğin kapanması halinde edinilmiş olan tüm mal varlığının belediyeye devredileceğini,

Söz konusu gayrimenkullerle ilgili yapılan tahsisisin feshi ve 13.02.2018 tarihi itibariyle kullanımda olanların kullanımlarının son bulmasına kadar, kullanıma devam edenlerin de yeniden ihaleye çıkıncaya kadarlık süre için ecrimisil alınmasına yönelik meclis kararı alındığını, bu tutarların tahsilatının ise 11.05.2020 tarihi itibariyle yapılmış olup makbuzlarının ekte yer aldığını,

Sonuç olarak; yukarıda belirtildiği üzere yapılan iş ve işlemlerin; 5393 sayılı Belediye Kanununun 14., 15., 18. ve 38. maddelerinin görev ve yetkiye dayalı olarak ayni yardım niteliğinde olduğunu ve kamu yararının gözetildiğini, kaldı ki Dernek Tüzüğünün 28. maddesi gereğince de mal varlığının derneğin feshi halinde belediyeye kalacağını, yapılan işlemler ayni yardım niteliğinde olduğundan 5393 sayılı Belediye Kanunu, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil etmediğini,

Anayasanın “sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler” bölümünde “Gençliğin korunması” başlıklı 58. maddenin 2. fıkrasında devletin gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden suçluluk, kumar v.b. kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alacağı düzenlenirken “Sporun geliştirilmesi ve tahkim” başlıklı 59. maddesin de ise devletin her yaştaki Türk vatandaşlarının beden ve ruh sağlığını geliştirecek tedbirleri alacağı, sporun kitlelere yayılmasını teşvik edeceği ve başarılı sporcuyu koruyacağının hükme bağlandığını,

Ancak bilindiği gibi dünyanın en genç nüfuslarından birine sahip olan ülkemizin, devlet eliyle spor kulüplerine ve sporculara gerekli destekleri sağlayarak, farklı sporları özendirerek, yetenekleri keşfederek yeterli sayıda, branşta ve nitelikte başarılı sporcular yetiştirememesi, uluslararası müsabakalarda, dünya şampiyonalarında, olimpiyatlarda başarılar elde edememesinin utanç verici ve üzücü olduğunu, bu nedenle, mahallinde çeşitli etkinliklerle sporun özendirilmesi, kitlelere yayılması, yaygınlaştırılması; fırsatlar verilerek yeteneklerin ortaya çıkarılması; ehil ellerde alt yapıdan sporcuların yetiştirilmesi; beden ve ruh sağlığı açısından da yaşam tarzı haline getirilmesinin önem kazandığını, diğer yandan genç neslin kötü alışkanlıklardan uzaklaştırılarak, sokaklardan çekilerek, kapalı alanlardan çıkarılarak çeşitli spor, sanat, kültür faaliyetlerine dahil edilerek daha mutlu, toplumla barışık, kendine güvenen ve başarılı bireyler yetiştirilmesi, kültürel değerlerin korunması açısından Belediye Kanununun 13. maddesinde belirtilen hemşeri hukukunun gereği olduğunu, aynı şekilde; gerek maddi imkansızlıklar, gerekse kültürel farklılıklar sebebiyle kentlerde oluşan yabancılaşma, hareketsiz, monoton, içe kapanık yaşam alışkanlıkları nedeni ile toplum sağlığını ve güvenliğini yakından ilgilendiren sosyalleşememe sonucu şiddet eğilimleri, yalnızlaşma, ruhsal rahatsızlıklar, obezite gibi toplumsal tehditlerin mümkün olduğunca önlenmesi için bizzat belediye başkanına, Kanunun 38. maddesi m bendindeki “belde halkının huzur, esenlik, sağlık ve mutluluğu için gereken önlemleri almak. ” hükmü ile görev verildiğini,

Diğer yandan, sporun geniş halk kitlelerine yayılması ve spor kültürünün geliştirilmesi açısından, sporun asli ve vazgeçilmez unsurunun spor kulüpleri olduğunun yadsınamaz bir gerçek olduğunu, spor kulüplerinin ise, ihtiyacını tek başına karşılayabilecek durumda olmamaları nedeniyle, bu konudaki beklenti ve her türlü destek görevinin, kamunun halka en yakın kurumu olan belediyelere yöneltildiğini,

Belediyenin hizmet ve görevlerini yerine getirirken en önemli şartlarından mahalli müşterek nitelikte olan yöre halkının ihtiyaçlarına yönelik hizmetleri en uygun yöntemlerle ve katılımcılık esasına dayalı tüm paydaşlarının beklentilerini karşılayan kurumsal ve sosyal sorumluluk anlayışı doğrultusunda insan odaklı, Uluslararası Sözleşmelerle belirlenmiş tüm haklara saygılı ve mevzuatlara uygun şekilde uygulandığını,

441.299 nüfusa sahip ... Belediyesinin, ... Belediye Spor Kulübü Derneği’ne yapılan tahsis işlemleri, spor hizmetlerinin kesintisiz sürdürülebilir olması, 5393 sayılı Kanunun ve ilgili tüm mevzuatın verdiği imkânlar dâhilinde, ölçülerde ve özelliklerde yapıldığını, kamusal ve sosyal açıdan bu sorumluluğun Belediye tarafından en uygun yöntemlerle yerine getirildiğini,

Yapılan iş ve işlemlerin yasal mevzuata uygun gerçekleştirildiğini, somut bir kamu zararı da bulunmadığından verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmişlerdir.

Başsavcılık mütalaasında;

“06.07.2020 tarihli ve 63714638-225.04.01[47162]-E.20033833 sayılı yazınız.

... Belediyesi 2018 yılı hesabının … nci Dairece yargılanması sonucunda düzenlenen 12.03.2020 tarih ve 72 nolu İlamın 2 nci Maddesiyle taşınmazların bir kısmının mevzuata aykırı şekilde ... Belediyesi Spor Kulübü Derneğine tahsis edilmesi nedeniyle kamu zararına Hükmetmişti, bunun üzerine Belediye Başkanı ve Belediye Meclis Üyelerinden sorumlu sıfatıyla ... ve 28 Kişinin ilgi yazı ekinde tarafımıza intikal eden murafaa talepli temyiz dilekçesi incelendi.

Temyiz dilekçesinde özetle; ... Belediyesi Spor Kulübünün elde ettiği gelir baz alınarak bu bedel belediye tarafından elde edilecekti varsayımı üzerine muhtemel kamu zararı kararına varıldığı bunu da 5018 sayılı Kanunun 71 inci Maddesine aykırı olduğu, 5393 sayılı Belediye Kanununun 14. Maddesine uygun olarak ayni yardım niteliğinde olduğunu, aynı Kanunun 15. maddesinin h bendinde Belediyenin Yetki ve İmtiyazları arasında taşınmazları 18 inci Maddeye göre Belediye Meclisi tarafından tahsis edebileceği, mezkur Kanunun Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri başlıklı 38 ve 75 inci maddelerine göre gerekli hukuki şartların oluştuğu ve mevzuatın tahsise olanak sağladığının açıkça görüldüğü ve tahsisin esasen Belediyelere kanunla tevdi edilen görevleri yerine getiren bir kuruluşa yapıldığı ve yapılan iş ve işlemler mevzuata uygun olmakla birlikte söz konusu tahsis işlemlerinin iptal edildiği, ilgili Spor Kulübünün feshi halinde tüm varlıklarının Belediye ye devrolacağını belirterek haklarında tesis edilen kamu zararı kararının kaldırılmasını talep etmektedirler.

Dosya münderecatının incelenmesi neticesinde; ... Belediyesi tarafından, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapacağı ihaleler ile taşınmazlarını kiraya verip kira bedelini Belediye bütçesine gelir kaydetmesi gerekirken; 63 adet ATM yeri, 2 adet kafeterya ile 1 dükkanın meclis kararıyla, ... Belediyesi Spor Kulübü Derneğine ihale yapılmaksızın tahsis görülmektedir. Piyasa şartlarının çok altında bedellerle spor kulübüne tahsis edilen bu yerler, Kulüp tarafından kiralayan sıfatıyla özel şahıs ve şirketlere gerçek ekonomik değerleri ile kiralanmıştır.

Belediye tasarrufunda olan bu yerlerin doğrudan İdare tarafından kiraya verilmesi neticesinde belediyenin raiç şartlarında gelir elde edeceği açıktır. Belediye tasarrufunda bulunan yerin düşük bedelle ... Belediyesi Spor Kulübü Derneğine tahsis edilmesi ve kulübün de bu yerleri gerçek ekonomik değerleri ile özel şahıslara kiraya vermesi sonucu doğan aradaki fark kadar Belediyenin kaynaklarından ... Spor Kulübüne nakdi transfer yapıldığı ortadadır.

5393 sayılı Belediye Kanununun 14 üncü maddesinin ikinci Fıkrasında "(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/17 md.; Değişik: 12/7/2013-6495/100 md.) Belediyelerin birinci fıkranın (b) bendi uyarınca, sporu teşvik etmek amacıyla yapacakları nakdi yardım, bir önceki yıl genel bütçe vergi gelirlerinden belediyeleri için tahakkuk eden miktarın; büyükşehir belediyeleri için binde yedisini, diğer belediyeler için binde on ikisini geçemez." hükmü yer almaktadır. Kanun koyucunun bu tahdidi getirmesine rağmen Belediyenin yapmış olduğu tahsis ile Kanunen belirlenmiş bu sınırın muvazaalı olarak aşılması olduğu değerlendirilmektedir.

5393 sayılı Kanunun, 75 inci maddenin birinci fıkrasının (d) bendinde Belediyelerin, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebileceği veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebileceği belirtilmiştir.

Ayrıca, 5018 sayılı Kanunun "Taşınmaz tahsisi" başlıklı 47 nci maddesinde de, 5393 sayılı Kanunun 75 inci Maddesinde olduğu gibi kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazların tahsisinde kamu hizmeti ve kamu idaresi olmak üzere iki temel ölçütün varlığını aramaktadır. Başka bir ifadeyle, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazlar kamu hizmetinin bulunmadığı yahut tahsisin yapılacağı tarafın kamu idaresi olmadığı durumlarda tahsis edebilmeleri mümkün değildir.

Açıklanan nedenlerle piyasa koşullarına göre çok düşük bedel ile ... Belediye Spor Kulübüne tahsis mahiyetinde kiralanan taşınmazların bu kulüp tarafından raiç bedel ile üçüncü kişi ve kurumlara kiralanması sonucunda doğan Belediye gelir kaybının kamu zararı olarak değerlendiren Daire Kararının korunarak temyiz talebinin red edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Arz Olunur.” Denilmiştir.

Kendi adına ve müvekkilleri ... ve … adına duruşmaya katılan … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ

74 sayılı İlamın 1. Maddesi ile, ... Belediyesine ait bazı taşınmazların, mevzuata aykırı şekilde ... Belediyesi Spor Kulübü Derneğine tahsis edilmesi sonucunda ...TL ‘ye tazmin hükmü verilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin Görev ve Yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde “Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.” denilmek suretiyle belediye meclisine taşınmaz malları tahsis yetkisi verilmiştir.

Meclisin bu yetkisini nasıl ve ne şekilde kullanacağı ise aynı Kanun’un “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin (d) bendi ile hüküm altına alınmış olup, söz konusu maddede;

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

…,

d) Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür. Kamu kurum ve kuruluşlarına belediyeler, bağlı kuruluşları ve belediye şirketlerince devir veya tahsis edilen taşınmazlar, kamu konutu ve sosyal tesis olarak kullanılamaz.” denilmektedir.

Yukarıda yazılı mevzuat hükümleri gereği belediyeler, meclis kararı ile taşınmazlarını mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bedelli veya bedelsiz olarak süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bunun dışında bir gerçek veya tüzel kişiye tahsis yapılamaz.

Anılan Kanun'un “Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri” başlıklı 38’inci maddesinin (f) bendi ile belediye başkanına “Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek” görevi verilmiş olup, belediye başkanının 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Üst yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinde hükme bağlandığı üzere sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde kullanımını sağlamak konusunda meclislerine karşı sorumlulukları mevcuttur.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; "Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.” ve “İhale usulleri” başlıklı 35’inci maddesinde ise; "Bu Kanunun 1’inci maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde aşağıdaki usuller uygulanır;

a) Kapalı teklif usulü,

b) Belli istekliler arasında kapalı teklif usulü,

c) Açık teklif usulü,

d) Pazarlık usulü,

e) Yarışma usulü.

İşin gereğine göre bu usullerden hangisinin uygulanacağı, bu Kanun hükümlerine uyularak idarelerince tespit edilir.” denilmek suretiyle idarelerin bu Kanuna tabi işlerde uygulayacakları ihale usulleri hükme bağlanmıştır.

Her ne kadar 5393 sayılı Kanun’un “Belediyenin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde;

“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;

b) Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir. Gıda bankacılığı yapabilir. …” denilmiş olsa da burada ifade bulan ayni yardımdan kasıt; bütçe ile verilen ödenek dahilinde amatör spor kulüplerine gerekli spor amaçlı kullanılacak malzeme ve benzeri ürün yardımı olduğu açıktır.

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesi neticesinde; ... Belediyesi, mülkiyetindeki 63 adet ATM alanını; 07.01.2015 tarih ve 56 sayılı Meclis Kararıyla, 2 adet boş dükkânı; 02.03.2011 tarih ve 51 sayılı Meclis Kararıyla, 1 adet kafeteryayı; 30.06.2004/1141 tarih ve sayılı Encümen Kararıyla, yine 1 adet kafeteryayı da; 05.09.2012/107 tarih ve sayılı Meclis Kararıyla, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapacağı ihaleler ile taşınmazlarını kiraya verip kira bedelini Belediye bütçesine gelir kaydetmesi gerekirken, ... Belediyesi Spor Kulübü Derneği’ne ihale yapılmaksızın tahsis etmiştir. Piyasa şartlarının çok altında bedellerle spor kulübüne tahsis edilen bu yerler, Kulüp tarafından kiralayan sıfatıyla özel şahıs ve şirketlere gerçek ekonomik değerleri ile kiralanmış olup, adı geçen Dernek tarafından … TL gelir elde edilmiştir.

Daha sonra söz konusu tahsisler;

2 adet boş dükkân ile ilgili 02.03.2011 tarih ve 51 sayılı Meclis Kararı hariç olmak üzere,

63 adet ATM alanı ile ilgili 07.01.2015 tarih ve 56 sayılı Meclis Kararı, 12.2.2018 tarihli ve 231 sayılı Meclis Kararıyla,

1 adet Kafeterya ile ilgili 30.06.2004/1141 tarih ve sayılı Encümen Kararı, 07.12.2016 tarih ve 1545 sayılı Encümen kararıyla,

Yine 1 adet kafeterya ile ilgili 05.09.2012/107 tarih ve sayılı Meclis Kararı, 6.4.2016 tarih ve 540 sayılı Meclis kararıyla iptal edilmiştir.

Ancak fiili durumda bir değişiklik olmamış, şu anda da aynı yerler bu kulüp tarafından aynı şartlarla kullanılmakta, karşılığında gelir elde edilmektedir.

Dilekçiler, tahsislerin belediye tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlere ilişkin olarak ve belediyeye kanunlarla tevdi edilen görevleri yerine getiren bir kuruluşa yapıldığını ifade etmişlerse de; amatör spor kulüplerine nasıl ve ne şekilde yardım edileceği 5393 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinde hüküm altına alınmıştır.

Bunun yanında, 2009 yılı hesabına ilişkin Temyiz Kurulunun 04.10.2016 tarih ve 42200 tutanak sayılı İlamının içtihadı birleştirmeye konu olduğu ve 02.02.2018 tarihli ve 30320 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 16.10.2017 tarihli ve E. 2017/1 K. 5415/1 no’lu Sayıştay Genel Kurulu İçtihadı Birleştirme Kararı’nda belediyelere ait taşınmazların belediye meclisi kararı ile spor kulüplerine tahsis edilmesine imkân bulunmadığına karar verilmiştir.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “İçtihatların birleştirilmesi” başlıklı 58’inci maddesinin üçüncü fıkrasında; “İçtihatların birleştirilmesi veya değiştirilmesi kararları Resmi Gazetede yayımlanır. Bu kararlara Sayıştay daire ve kurulları ile kamu idareleri ve sorumlular uymak zorundadır.” denildiğinden, söz konusu taşınmazların ... Belediyespor Kulübü Derneğine tahsis edilmesi mümkün değildir.

Diğer taraftan sorumlular temyiz dilekçelerinde, 02.10.2019 tarih ve 708 sayılı Meclis Kararı ile, ATM ünitesi başına Ek 2 listede belirtilen yıllık bedeller üzerinden, fesih kararının alındığı 12.02.2018 tarihi itibariyle kullanımda olanların kullanımlarının son bulmasına kadar, kullanıma devam edenlerin de yeniden ihaleye çıkıncaya kadarki süre için ecrimisil alınmasına karar verildiğini, 18.12.2019 tarih ve 940 sayılı Encümen Kararıyla da söz konusu ATM ünitelerinin kurulumunu yapan ... A.Ş.’den, Belediye mülkiyetinde bulunan alanların işgalinden dolayı toplam … TL ecrimisil bedeli alınmasına karar verildiğini, söz konusu bedelin de 11.05.2020 tarihinde ilgili firmadan tahsil edildiğini bildirilmişlerse de;

2886 sayılı Kanunun, “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75. maddesinde;

Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, ………………. ecrimisil isteneceği,

İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği,

5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin yetki ve imtiyazları” başlıklı 15. maddesinin 8. fıkrasında da;

Belediye mallarına karşı suç işleyenlerin Devlet malına karşı suç işlemiş sayılacağı ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı,

hükme bağlanmıştır.

Bu itibarla, 74 sayılı İlamın 1. Maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, ( Temyiz Kurulu ve ... Daire Başkanı …, ... Daire Başkanı …, ... Daire Başkanı … ile Üye …’in karşı oy gerekçelerine karşı) oyçokluğu ile,

Karar verildiği 09.06.2021 tarih ve 49682 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

Karşı oy gerekçesi

Temyiz Kurulu ve ... Daire Başkanı … ile Üye …’in karşı oy gerekçesi

Aynı Kanunun “Belediyenin Yetkileri ve İmtiyazları” başlıklı 15 inci maddesinin (h) bendinde;

“Mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.”, belediyenin yetki ve imtiyazları arasında sayılmıştır.

Adı geçen Kanunun 14 üncü maddesinde yer alan; “Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar,” hükmü gereği belediyenin görev ve sorumlulukları arasında amatör spor kulüplerine gerekli desteği sağlamak da yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde ilçede spor faaliyetlerini yürüterek toplumsal fayda sağlayan ... Belediye Spor Kulübü Derneğine yapılan tahsis işlemi, Belediye Kanununun 14 üncü maddesinde öngörülmüş ve belediyelerce yerine getirilmesi gereken hizmetlere ilişkin olup tahsis esasen belediyelere kanunla tevdi edilen görevleri yerine getiren bir kuruluşa yapılmıştır. Bu nedenle verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.

... Daire Başkanı … ile ... Daire Başkanı …’in karşı oy gerekçesi