Ataşman nedir? (Yargıtay)

Karar

Yargıtay 15. HD.

E:4536/4404.

T:19.7.2005

Davacılar, davalı şirketin yapımını yüklendiği Ö.K. Ilköğretim Okulu inşaatında “alt yüklenici  olarak çalıştıklarını; iş bedelinin ( … ) TL. olduğunu, ( … ) TL. ödeme yapılması sonucu kalan  ( … ) TL. tutarındaki borcunu davalının ödemediğini ileri sürerek tahsilini istemişlerdir.

Davalı, davacıların “taşeron” sıfatıyla değil, “sigortalı işçi” olarak çalıştıklarını ve sigorta primleriyle ücretlerinin ödendiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir. Mahkemece, yanlar arasında “eser sözleşmesi” kurulmadığı, hukuksal ilişkinin işveren-işçi arasındaki akdi ilişki niteliğinde olduğu gerekçesiyle dava   reddedilmiştir.

Yanlar arasında yazılı sözleşme yapılmamıştır. Davacılar, davalı şirketin ticari unvanı kapsamındaki” A.” kelimesini içerir ataşman defteri sahifesine yazılmış belge ile ödeme belgelerine ve tanık deliline dayanarak; yanlar arasındaki akdi ilişkinin “eser sözleşmesi” niteliğinde olduğunu iddia etmişlerdir. Ataşman defterleri, şantiyedeki günlük işlerin cinsinin, miktarının ve nevinin yazıldığı defterlerdir. Az yukarıda belirtilen ve “Taşeronlar M.G. ve A.E. kesin hesap” başlıklı 29.6.1998 tarihli belgede yapılan işler ve toplam iş bedeli yazılmış ve inşaat mühendisi V.A. tarafından imzalanmıştır. Ayrıca, 19.2.1998-19.6.1998 tarihleri arasında davalı tarafça düzenlenen onaltı adet “tediye makbuzu” başlıklı belgelerle de sabit olduğu üzere, toplam iş bedeline mahsuben davalı tarafından davacılara ( … ) TL. ödenmiştir.

Her çeşit imal veya inşa işlerinin yapıldığı yerler de birer ticarethanedir. Bir ticari işletmenin  sahibi veya yetkili temsilcisi tarafından ticari vekil, o işletmenin belirli bir takım işlemleri için  temsil ile görevlendirilebilir. Buna göre, ticari vekil kendisine verilen işleri yerine getirmeye  yetkilidir. İşletmenin alışılagelmiş bütün işlemlerini ticari vekil yapabilir ve üçüncü kişilerce  kabul edilip buna inanılması gereken işlemler yapıldığında da işletme sahibini bağlayıcı olur.

Somut olayda da, yetkili ticari vekil tarafından düzenlenen 29.6.1998 günlü belge, davalıyı bağlayıcı ve borçlandırıcı işlem niteliğindedir. Kaldı ki, sözü edilen 29.6.1998 günlü yazılı belge, ödeme makbuzları, HMK’nın 202. maddesi hükmüne göre “yazılı delil başlangıcı” niteliğinde birer yasal delil sayılsa dahi tanık deliline dayanılabilir. Tüm bu deliller birlikte değerlendirildiğinde   ise; davacıların mahkemenin kabulünün aksine, bedeli uyuşmazlık konusu işin yapımına ilişkin yanlar arasında hukuksal niteliğince TBK’nın 470. maddesinde tanımlanan bir “sözlü” eser sözleşmesinin yapılmış olduğunu ve 29.6.1998 tarihli belgede yazılı işlerin davacı tarafından yapıldığını ve ( … ) TL. tutarındaki iş bedelinin ( … ) TL tutarındaki bakiyesinin davalı tarafından davacılara ödenmediğini; davalının gerekçeli inkarının aksini; yani, uyuşmazlığın işçi-işveren arasında yapıldığı savunulan bir “iş sözleşmesinden” kaynaklanmadığını kanıtlamış oldukları açıkça ortaya çıkmaktadır