Süreklilik arz eden mal alımlarında, ihale sürecinin herhangi bir nedenle kesintiye uğraması gerekçe gösterilerek alımın doğudan temin ile gerçekleştirilmesi mümkün müdür?

İhaleyi Yapan Daire:

Başvuru Tarih ve Sayısı:

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

22.04.2005 tarih ve 07.01.49.0078/2005-11E sayılı Esas İnceleme Raporunda; Trabzon Numune Hastanesi'nce 22.11.2004 tarihinde Açık İhale Usulü ile yapılan Tomografi İçin Röntgen Filmi Alımı ihalesine ilişkin olarak Çağlar Özel Sağlık Hizmetleri Tic. Ltd. ş�ti.'nin, 08.03.2005 tarih ve 19614 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan dilekçe ile yaptığı itirazen şikayet başvurusu üzerine 31.03.2005 tarih 2005/AK.M-149.1 sayılı Kurul kararıyla, İhalelere Karşı Yapılacak İdari Başvurulara Ait Yönetmeliğin 21 inci maddesinin (d) bendi uyarınca başvurunun reddine , Aynı Yönetmeliğin 28 inci maddesinde iddiaların incelenebilmesine Kurulca karar verilebilmesinin koşulları düzenlenmiş olup, incelenen dosyada öngörülen koşullar oluştuğundan iddiaların incelenmesine geçilmesine karar verilmesi üzerine, İdare tarafından gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesinden; İddiaların yerinde bulunmadığına, Karar verilmesinin uygun olacağı sonuç ve kanaatine varıldığı belirtilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri ile ihale dosyası incelendi: Başvuru dilekçesinde özetle;

1) Trabzon Numune Hastanesinin "Tomografi için Röntgen Filmi Alım "� ihalesine ilişkin olarak idarenin ihalenin iptal edilmesi işleminin Kamu İhale Kurulu'nun 08.02.2005 tarih ve 2005/UM.Z-271 sayılı kararı ile iptal edildiği, ancak söz konusu Kurul Kararının idare tarafından uygulanmadığı, en düşük fiyat teklifini veren müvekkil şirket ile ihale sözleşmesinin imzalanması beklenmesine rağmen idarece müvekkil şirketin davet edilmediği,

2) İdare tarafından duran ihale için ara alım yapıldığının ve 09.03.2005 tarihinde de yeni ihale yapılacağının belirtildiği, idarenin Kanuna karşı hile yaptığı, ayrıca idarenin daha şikayet sonuçlandırılmadan şikayete konu aynı tür ürün alımı için ihaleye çıkmasına Kamu İhale Kurumu tarafından izin verildiği, 09.03.2005 tarihli ihalenin yapılmaması için gereken tedbirlerin alınmasının gerektiği,

3) İdarenin 08.03.2005 tarihli ihaleyi iptal kararında Kamu İhale Kurulu'nun aldığı kararda belirtilen hususların tam aksini ifade eden düşüncelere yer verildiği, İddialarına yer verilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak; Trabzon Numune Hastanesinin 22.11.2004 tarihli "Tomografi için Röntgen Filmi Alımı "� ihalesinin 25.11.2004 tarihinde idare tarafından iptali kararında özetle; "ihale konusu malzemenin 06.04.2004 tarihinde bir box'ının 950.000.000.-TL'ye ihale edildiği, bu tarihte Merkez Bankası döviz kurunun 1.317.590.-TL olduğu, ihalede teklif edilen en düşük fiyatın 1.140.000.000.-TL olduğu ve bu tarihteki Merkez Bankası döviz kurunun 1.447.499.-TL olduğu tespit edildiğinden, teklif edilen fiyatın Merkez Bankası döviz kuru artışını yansıtmadığı, dolayısıyla teklif edilen fiyatın ekonomik açıdan uygun fiyat olmadığına kanaat getirildiği "� belirtilmiştir. Başvuru sahibi firmanın ihalenin iptali kararına karşı İtirazen şikayet başvurusu üzerine alınan 08.02.2005 tarih ve 2005/UM.Z-271 sayılı Kurul kararında özetle; "Uluslararası piyasada bir malın fiyatının çok çeşitli unsurlara göre belirlendiği, malın fiyatında oluşan artış veya azalışların sadece döviz kurlarında meydana gelen artış veya azalışlar ile açıklanmasının mümkün bulunmadığı, malın fiyatında değişikliğe sebep olabilecek arz-talep, girdi maliyetleri gibi diğer faktörlerin de dikkate alınması gerektiği belirtilerek, ihalenin iptaline ilişkin işlemin 4734 sayılı Kanun'da öngörülen şikayet ve itirazen şikayet yoluyla mevzuata uygunluğunun denetiminin idari işlemin unsurları bakımından ve idarece iptal nedeni olarak gösterilen gerekçelerle sınırlı yapılması gerektiği, bahse konu ihalede en düşük fiyat teklifinin daha önce aynı konuda yapılan ihaledeki alım fiyatı ile kıyaslanması sonucunda teklif edilen fiyatın Merkez Bankası döviz kuru artışını yansıtmadığı, dolayısıyla teklif edilen fiyatın ekonomik açıdan uygun fiyat olmadığı ve yüksek fiyat olduğu gerekçesiyle ihalenin iptal edilmesinin ihale mevzuatına uygun bulunmadığı, ihalenin iptaline yönelik idarenin işleminin iptal edildiği "� belirtilmiştir. İdarenin Kurul Kararının uygulanmasına ilişkin 24.03.2005 tarih ve 674 sayılı yazısında özetle; "08.02.2005 tarih ve 2005/UM.Z-271 sayılı Kurul Kararı ile ihaleyi iptal kararının iptal edilmesi üzerine ihale komisyonunun 28.02.2005 tarihinde tekrar toplandığı ve durumu değerlendirdiği, yapılan değerlendirmede 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliğinin 11 inci maddesi (B) bendi gereği ihale komisyonunun yaklaşık maliyeti tespit ederken değerlendirilmesi gerekip de değerlendirilmeyen herhangi bir hususun olmadığı, 22.11.2004 tarihinde yapılan ihalenin yaklaşık maliyeti tespit edilirken aynı malzemenin bir önceki ihale fiyatı üzerinden (TEFE) güncelleme yapıldığı ve yapılan güncellemenin doğru olduğu, Çağlar firmasının Kamu İhale Kurumuna şikayet başvurusu üzerine ihale sürecinin durması sebebi ile ihale malzemesinin 1 box'ının doğrudan temin usulü ile 30.12.2004 tarihinde 975.-YTL, 02.02.2005 tarihinde 950.-YTL'den satın alınması sebebiyle ihale malzemesinin miktarı da göz önüne alındığında teklif edilen fiyatların piyasa rayiç fiyatını yansıtmadığı anlaşıldığından, belirtilen gerekçe ile ihalenin iptal edilmesinin idarenin ve Hazinenin menfaatine uygun olduğu görüşü ile ihalenin 08.03.2005 tarihinde yeniden iptal edildiği, ihalenin iptalinden sonra aynı malzemenin 09.03.2005 tarihinde yapılan ihale ile 849.-YTL'den ihale edildiği "� belirtilmiştir. İhalelere Karşı Yapılacak İdari Başvurulara Ait Yönetmeliğin 35 inci maddesinde; "Kurul tarafından ihale sürecine ilişkin olarak itirazen şikayet veya iddiaların incelenmesi süreci sonunda verilen nihai kararlar Resmi Gazete'de yayımlanır. Kararlar, karar tarihini izleyen günden itibaren 5 gün içinde taraflara tebligata çıkarılır. İdare, hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının gerektirdiği işlem ve eylemlerini, en geç kararın kendisine bildirildiği tarihi izleyen günden itibaren 7 gün içinde yerine getirmek zorundadır. Kararın uygulama tarihinden itibaren 5 gün içinde uygulamalar Kuruma bildirilir. İhale onayı ve bu onay öncesi işlemlerin birinin iptali halinde, idarece karar gerekleri yerine getirilerek, gerekiyorsa ihale onayı alınıp yeniden ihale sürecine başlanır. İhale onayından sonraki işlemlerden birinin iptali halinde ihale sürecinin yeniden başlatılması gerekmez. İptal edilen işlem ile bu işlemden sonra tesis edilen diğer işlemler tesis tarihleri itibariyle ve tüm sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırılarak karar gereklerine uygun biçimde ihale sürecine devam edilir. İlgililer, hukuki durumda değişiklik yaratan Kurul kararlarının eksik veya yanlış uygulandığı iddialarıyla Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunabilir. "� hükmüne yer verilmiştir. 08.02.2005 tarih ve 2005/UM.Z-271 sayılı Kurul Kararında; idarece iptal nedeni olarak gösterilen gerekçeler ile ihalenin iptal edilmesinin ihale mevzuatına uygun bulunmadığı ve bu nedenle ihalenin iptali kararının iptaline karar verildiği ve ihalenin iptali öncesindeki işlemlere kaldığı yerden mevzuata uygun şekilde devam edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Dolayısıyla idarece en düşük fiyat teklifini veren istekli üzerine ihalenin bırakılmamasının söz konusu Kurul Kararının uygulanmaması olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmıştır. Söz konusu Kurul Kararının idareye bildirilmesi üzerine, 28.02.2005 tarihinde ihale komisyonunun yeniden toplanarak ihaleyi yeniden değerlendirmesi suretiyle idare tarafından iptal öncesi ihale işlemlerine kaldığı yerden devam edildiği, yaklaşık maliyetin üzerinde verilen tekliflere ilişkin olarak 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliğinin 11 nci maddesi (B) bendinde öngörülen usul çerçevesinde sorgulama yapılmak suretiyle verilen teklif fiyatının uygun bulunmaması sonucunda ihalenin yeniden ve farklı gerekçeler ile iptal edildiği anlaşıldığından, Kurul Kararının uygulanmadığı iddiası yerinde bulunmamıştır.

 2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak; İdare tarafından 22.11.2004 tarihli "Tomografi için Röntgen Filmi Alımı "� ihalesinin 25.11.2004 tarihinde idare tarafından iptali kararına karşı Kurumumuza 04.01.2005 tarihinde itirazen şikayet başvurusunda bulunulduğu ve henüz Kurul Kararı alınmadan önce idare tarafından 31.12.2004 ve 02.02.2005 tarihlerinde 5'er box olmak üzere toplam 10 box "Tomografi için Röntgen Filmi "�nin 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesi (d) bendi uyarınca doğrudan temin usulüyle alındığı anlaşılmıştır. İtirazen şikayet başvurusu üzerine 08.02.2005 tarih ve 2005/UM.Z-271 sayılı Kurul Kararının alındığı ve 10.02.2005 tarihinde Kamu İhale Bülteninde yayınlanan ilan ile şikayet konusu malzemenin idarece 09.03.2005 tarihinde açık ihale usulü ile yeniden ihale edileceğinin bildirildiği anlaşılmıştır. 4734 sayılı Kanunun "Doğrudan Temin "� başlıklı 22 nci maddesinde; "Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir. "¦d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin on beş milyar (yirmidörtbin yediyüzellidokuz Yeni Türk Lirası), diğer idarelerin beş milyar Türk Lirasını (sekizbin ikiyüzelliiki Yeni Türk Lirasını) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar. "¦Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir. "� , 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliğinin üçüncü bölümü "İhale Bilgi Sistemine İlişkin Açıklamalar "� da; "4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin (a) bendine göre, bu Kanunda belirtilen esas, usul ve işlemlerin doğru olarak uygulanması konusunda Kamu İhale Kurumu görevli ve yetkilidir. Ayrıca, yapılan ihaleler ve sözleşmelerle ilgili Kurum tarafından belirlenen şekilde bilgi toplamak, adet, tutar ve diğer konular itibariyle istatistikler oluşturmak, yayımlamak ve ihale ilanları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemek, basılı veya elektronik ortamda Kamu İhale Bültenini yayımlamak Kurumun görevleri arasında sayılmıştır. I- İhale Kayıt Numarası (İKN) :Kurum tarafından yürürlüğe konulan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine yönelik uygulama yönetmeliklerinde yer alan "idarelerce ihale onayının alınmasından sonra, ihale ilanı veya davetinden önce Kurumdan İhale Kayıt Numarası alınır "� hükmü uyarınca İhale Kayıt Numarası alınması zorunludur. …II- Kamu İhale Bültenine İlişkin Genel Esaslar :4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerin, 01.01.2004 tarihinden sonra gerçekleştirecekleri ihalelerin ilanları, anılan Kanunun 53 üncü ve Ek 1 inci maddeleri uyarınca Kamu İhale Kurumu tarafından çıkarılacak olan Kamu İhale Bülteninde yayımlanacaktır….8- İdarelerin hazırlayacakları ilan metinleri üzerinde Kurum tarafından şekil denetimi yapılacak olup içerik denetimi yapılmayacaktır. "¦ "� hükümlerine yer verilmiştir. 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi uyarınca yapılan ihalelerle ilgili istatistikler oluşturmak ve ihale ilanlarını Kamu İhale Bülteninde yayınlamak Kurumun görevleri arasında sayılmıştır. Bununla birlikte idarelere ait ihale ilanları üzerinde şekil denetimi yapılarak ilanların Kamu İhale Bülteninde yayınlanmasının ihaleye çıkılmasına Kurum tarafından izin ve onay verilmesi olarak kabul edilmesi ve değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. İhalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde idarece yapılan tüm işlemler idarenin takdir ve sorumluluğunda bulunmaktadır. Diğer yandan; 40 box tomografi için röntgen filmi ihtiyacına ilişkin olarak 22.11.2004 tarihinde yapılan ihalenin idare tarafından iptal edilmesi ve ihalenin iptaline karşı şikayet başvurusunda bulunulması sebebiyle idarece şikayete konu ihtiyaç malzemesinin temin edilemediği, ayrıca aynı alım konusunda 09.03.2005 tarihinde yeniden yapılacağı ilan edilen ihalenin itirazen şikayet başvurusu hakkında Kurul Kararı verildikten ve idarece şikayet konusu ihalenin 08.03.2005 tarihinde yeniden iptal edilmesinden sonra gerçekleştirildiği dikkate alındığında, Kurumumuza yapılan itirazen şikayet başvurusu sonuçlanıncaya kadar idarece ihtiyaç konusu malzemenin bir kısmının bir ihale usulü olmayan doğrudan temin usulü ile alınmasının ve bu esnada alım konusu malzemenin tamamı için yeniden ihaleye çıkılmasının, 4734 sayılı Kanun ve ilgili mevzuata aykırı bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.

3) Başvuru sahibinin 3 üncü iddiasına ilişkin olarak; ş�ikayet konusu ihaleye ilişkin 25.11.2004 tarihli kararda yer alan idarenin iptal gerekçesinin özetle; teklif edilen fiyatın Merkez Bankası döviz kuru artışını yansıtmadığı ve dolayısıyla teklif edilen fiyatın ekonomik açıdan uygun fiyat olmadığı şeklinde belirlendiği, Bununla birlikte; idarenin 08.03.2005 tarihli iptal kararında ise; yaklaşık maliyetin üzerinde olan teklif fiyatının 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliğinin 11 inci maddesi (B) bendi gereğince değerlendirilmesi suretiyle piyasa rayiç fiyatlarını yansıtmadığı gerekçesiyle idare ve Hazine menfaati uyarınca ihalenin iptal edildiği, Anlaşılmıştır. ş�ikayet konusu ihalede başvuru sahibi firma tarafından 1.140.000.000.-TL birim fiyat ile verilen en düşük fiyat teklifinin yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu anlaşılmıştır. Diğer yandan; idarece 08.03.2005 tarihinde alınan ihalenin yeniden iptali kararına ilişkin gerekçelerin incelenmesinde; İdare tarafından ihale ilanının yapıldığı ay itibariyle yaklaşık maliyetin hesaplandığı, aynı alım konusunda 06.04.2004 tarihinde gerçekleştirilen ihalede oluşan alım fiyatının idarece güncellendiği ve güncellenen tutarın yaklaşık maliyetin belirlenmesinde dikkate alındığı, ihale malzemesinin 1 box'ının doğrudan temin usulü ile 30.12.2004 tarihinde 975.-YTL, 02.02.2005 tarihinde 950.-YTL'den satın alınması sebebiyle ihale malzemesinin miktarı da göz önüne alındığında teklif edilen fiyatların piyasa rayiç fiyatını yansıtmadığı sonucuna ulaşıldığı anlaşılmıştır. Ayrıca, 09.03.2005 tarihinde yapılan ihale sonucunda 17.03.2005 tarihli ihale yetkilisi onayı ile 40 adet "35x43 Tomografi için Röntgen Filmi "� alımının 1 box'ı 849.-YTL (849.000.000.-TL) olmak üzere toplam 33.960.-YTL bedel üzerinden ihale edildiği belirlenmiştir. 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliği'nin 11 nci maddesi (B) bendinde; "Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler İdarelerce tespit edilen yaklaşık maliyeti aşan tekliflerin kabul edilip edilemeyeceği hususunda tereddütler olduğu anlaşılmaktadır. İhale komisyonu; a) Yaklaşık maliyet tespit edilirken değerlendirilmeyen her hangi bir husus olup olmadığını b) Yaklaşık maliyeti güncellenerek tespit edilmişse, güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığını, c) verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığını, sorgulayarak verilen teklifleri yaklaşık maliyete göre mukayese eder ve bütçe ödeneklerini de göz önünde bulundurarak verilen teklif fiyatlarını uygun bulması halinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifi belirleyerek işin ihalesine veya verilen teklif fiyatlarını uygun bulmaması halinde ihalenin iptaline karar vermek hususunda takdir hakkına sahiptir. Yaklaşık maliyetin üzerinde olmakla birlikte teklifin kabul edilebilir nitelikte görülmesi halinde idarenin ek ödeneğinin bulunması veya ilgili mali mevzuatı gereği ödenek aktarımının mümkün olması durumlarında teklifler kamu yararı ve hizmet gerekleri de dikkate alınarak kabul edilebilir. "� 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptalinin düzenlendiği 39 uncu maddesinde "İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere bildirilir… "� hükümlerine yer verilmiştir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca; şikayete konu ihalede yaklaşık maliyetin üzerinde olan teklifin kabul edilip edilmeyeceği hususunun 2004 Yılı Kamu İhale Genel Tebliği'nin 11 nci maddesi (B) bendinde öngörülen usule uygun olarak değerlendirilmesi neticesinde verilen teklif fiyatı uygun bulunmayarak ihale komisyonu kararı ve ihale yetkilisinin onayı ile 08.03.2005 tarihinde ihalenin iptaline karar verilmesinde ihale mevzuatına aykırılık bulunmadığı ve şikayet konusu ihaleye ilişkin 25.11.2004 tarihli kararda yer alan idarenin iptal gerekçesi ile 08.03.2005 tarihli iptal kararında yer alan gerekçelerin birbiri ile aynı olmadığı ve 2005/UM.Z-271 sayılı Kurul Kararında idarenin iptal kararında yer alan iptal gerekçesi ile sınırlı olmak üzere ihalenin iptali kararının iptal edildiği anlaşıldığından, iddianın yerinde bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle; İddiaların yerinde bulunmadığına, Oyçokluğu ile karar verildi.