Vergi dairesi başkanlığı oluru ile amme alacağı için ihtiyati haciz uygulanabilir mi? (VDDK)

Karar

DANIŞTAY VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2023/1292 E.  ,  2023/1182 K.

 

 

T.C.

 

D A N I Ş T A Y

 

VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU

 

Esas No : 2023/1292

 

Karar No : 2023/1182

 

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı

 

VEKİLİ : Av

 

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Limited Şirketi

 

VEKİLİ : Av. …

 

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

 

YARGILAMA SÜRECİ :

 

Dava konusu istem: Davacı tarafından, 2017 yılı hesap ve işlemlerinin incelenmesi sırasında yapılan ilk hesaplara göre belirlenen vergi ve fer'ilerinin tahsilini güvence altına almak amacıyla hakkında tesis edilen ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz işlemlerinin iptali istemiyle dava açılmıştır.

 

... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı:

 

Uyuşmazlıkta, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk işlemlerinin mevzuatta belirtilen şartlarının oluştuğu ve dava tarihi itibarıyla herhangi bir vergi tarhiyatı da yapılmadığı anlaşıldığından, dava konusu ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

 

Vergi Mahkemesi bu gerekçeyle davanın reddine karar vermiştir.

 

 

Davacının istinaf istemini inceleyen … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı:

 

Vergi mahkemesi kararının ihtiyati tahakkuk işlemine ilişkin hüküm fıkrası yönünden yapılan inceleme:

 

İhtiyati tahakkuk işlemi yönünden, istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların, istinafa konu kararın ihtiyati tahakkuka ilişkin kısmının kaldırılmasını gerektirir nitelikte bulunmadığı ve dayandığı gerekçeler karşısında söz konusu kararın belirtilen kısmının hukuka ve usule uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

 

Vergi mahkemesi kararının ihtiyati haciz işlemine ilişkin hüküm fıkrası yönünden yapılan inceleme:

 

İhtiyati haciz işlemi yönünden, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 13. maddesi uyarınca ihtiyati haczin, alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla uygulanacağı, 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 33. maddesinde yer alan mahallin en büyük memuruna yapılan atıfların vergi dairesi başkanı ve başkanlığına yapılmış sayılacağı düzenlemesi ile ihtiyati hacze karar vermeye vergi dairesi başkanı veya başkanlığının yetkili hale geldiği, ancak 5345 sayılı Kanun'un 33. maddesinin 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 70. maddesi ile 09/07/2018 tarihinde yürürlükten kaldırıldığı, buna göre, ihtiyati haciz kararı almaya alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun tekrar yetkili hale geldiği, ardından, 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Atıflar" başlıklı 798. maddesine 24/07/2018 tarih ve 30488 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 26. maddesinin (3) numaralı fıkrasının "e" bendi ile eklenen (C) bendi ile tekrar, mahallin en büyük memuruna yapılan atıfların vergi dairesi başkanı ve başkanlığına yapılmış sayılacağı düzenlemesinin getirildiği, ancak daha önce ihtiyati hacze yetkili kişi kanunla vergi dairesi başkanı ve başkanlığı olarak değiştirilmişken, son tahlilde 6183 sayılı Kanun'la mahallin en büyük memuruna verilen ihtiyati haciz kararı alma yetkisinin, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile vergi dairesi başkanı ve başkanlığına verildiği, dolayısıyla bir konuda kanunda açık düzenleme varken aynı konuda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile farklı bir düzenleme getirildiği, Anayasa'nın 104. maddesinde, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümlerinin uygulanacağının açıkça belirtildiği, bu durumda, aynı konuda farklı iki kişiye yetki verildiği ve bu yetkilerden birinin kanunla, diğerinin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlendiği, Anayasa'nın ilgili hükmü uyarınca bu konuda kanun hükümlerinin uygulanacağının açık olduğu, olayda dava konusu ihtiyati haciz kararının 08/08/2018 tarihli Olur'la İstanbul Vergi Dairesi Başkan Vekili tarafından alındığının görüldüğü, ancak 6183 sayılı Kanun'un 13. maddesine göre ihtiyati haciz kararının alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla alınması gerektiğinden, yetkisiz kişi tarafından tesis edilen dava konusu ihtiyati haciz işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

 

Karar sonucu:

 

Vergi Dava Dairesi, belirtilen gerekçelerle davacının istinaf başvurusunun ihtiyati tahakkuk işlemi yönünden reddine, ihtiyati haciz işlemi yönünden kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının ihtiyati hacze ilişkin kısmını kaldırarak bu kısım yönünden davanın kabulüne karar vermiştir.

 

Tarafların temyiz istemlerini inceleyen Danıştay Dördüncü Dairesinin 27/02/2023 tarih ve E:2020/4700, K:2023/1020 sayılı kararı:

 

 

Davacının temyiz istemi yönünden inceleme:

 

Davacı tarafından, temyize konu kararın ihtiyati tahakkuk işlemine ilişkin hüküm fıkrasına yönelik olarak temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, bozulması istenilen kararın dayandığı gerekçeler karşısında, yerinde ve kararın bu kısmının bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemiştir.

 

Davalı idarenin temyiz istemi yönünden inceleme:

 

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un "İhtiyati Haciz" başlıklı 13. maddesinde, yedi bent halinde sayılan hallerden herhangi birinin mevcut olması durumunda ihtiyati haczin hiçbir müddetle mukayyet olmaksızın alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla, haczin ne suretle yapılacağına dair hükümlere göre, derhal tatbik olunacağı hükme bağlanmıştır.

 

Aynı Kanun'un "Salahiyetliler ve Mesuliyetleri" başlıklı 4. maddesinde, amme idarelerinin bu kanunu tatbika salahiyetli memurlarının vazifelerini teşkilat ve vazife kanunları veya bu konu ile ilgili diğer kanun veya mevzuatın tayin edeceği belirtilmiş, maddedeki "nizamname ve talimatnameler" ibaresi "mevzuat" olarak 02/07/2018 tarih ve 700 sayılı KHK'nin 28. maddesiyle değiştirilmiştir.

 

16/05/2005 tarih ve 25817 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5345 sayılı "Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun"un 33. maddesinde, diğer mevzuatta Gelirler Genel Müdürlüğüne yapılmış olan atıfların ilgisine göre Gelir İdaresi Başkanlığına; Gelirler Genel Müdürüne yapılmış atıfların Gelir İdaresi Başkanına; Başkanlığın görev alanına giren konularda mülki idare amirlerine, mahallin en büyük memuruna, ilin en büyük malmemuruna, defterdara ve defterdarlığa yapılmış atıfların ilgisine göre vergi dairesi başkanı ve başkanlığına, vergi dairesi başkanlığı bulunmayan yerlerde vergi dairesi müdürü veya müdürlüğüne; gelir müdürlüğüne, takdir komisyonu başkanı veya başkanlığına, tahsil dairesine, mal müdürü ve müdürlüğüne yapılmış atıfların ilgisine göre vergi dairesi başkanı ve başkanlığına veya ilgili müdür veya müdürlüğüne; vergi kontrol memuruna yapılmış atıfların ise vergi denetmenine yapılmış sayılacağı hükmü getirilmiştir.

 

09/07/2018 tarih ve 30473 (3. mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 70. maddesi ile 5345 sayılı Kanun'un bazı hükümleri ile 33. maddesi de yürürlükten kaldırılmış, 5345 sayılı Kanun'un başlığı "Gelir İdaresi Başkanlığı ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun" olarak değiştirilmiştir.

 

15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Atıflar" başlıklı 798. maddesine (14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 26. maddesi ile 24/07/2018 tarihinde eklenen ve bu tarihte yürürlüğe giren) (c) bendinde; diğer mevzuatta Gelirler Genel Müdürlüğüne yapılmış olan atıfların ilgisine göre Gelir İdaresi Başkanlığına; Gelirler Genel Müdürüne yapılmış atıfların Gelir İdaresi Başkanına; Başkanlığın görev alanına giren konularda Maliye Bakanlığına yapılmış olan atıfların Gelir İdaresi Başkanlığına, mülki idare amirlerine, mahallin en büyük memuruna, ilin en büyük malmemuruna, defterdara ve defterdarlığa yapılmış atıfların ilgisine göre vergi dairesi başkanı ve başkanlığına, vergi dairesi başkanlığı bulunmayan yerlerde vergi dairesi müdürü veya müdürlüğüne; gelir müdürlüğüne, takdir komisyonu başkanı veya başkanlığına, tahsil dairesine, mal müdürü ve müdürlüğüne yapılmış atıfların ilgisine göre vergi dairesi başkanı ve başkanlığına veya ilgili müdür veya müdürlüğüne yapılmış sayılacağı açıklanmıştır. 26/03/2020 tarih ve 31080 (1. mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 25. maddesi ile 05/05/2005 tarihli ve 5345 sayılı Gelir İdaresi Başkanlığı ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'un mülga 33. maddesi "Atıflar ve yetkiler" başlığıyla yeniden düzenlenmiş ve maddede "Diğer mevzuatta Gelirler Genel Müdürlüğüne yapılmış olan atıflar Gelir İdaresi Başkanlığına; Gelirler Genel Müdürüne yapılmış atıflar Gelir İdaresi Başkanına; Başkanlığın görev alanına giren konularda mülki idare amirlerine, mahallin en büyük memuruna, ilin en büyük malmemuruna, defterdara ve defterdarlığa yapılmış atıflar ilgisine göre vergi dairesi başkanı ve başkanlığına, vergi dairesi başkanlığı bulunmayan yerlerde vergi dairesi müdürü veya müdürlüğüne; gelir müdürlüğüne, takdir komisyonu başkanı veya başkanlığına, tahsil dairesine, mal müdürü ve müdürlüğüne yapılmış atıflar ilgisine göre vergi dairesi başkanı ve başkanlığına veya ilgili müdür veya müdürlüğüne yapılmış sayılır." kuralına yer verilmiştir.

 

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 21/01/2017 tarih ve 6771 sayılı Kanun'un 8. maddesi ile değişik 104. maddesinde, Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri sayılmış, anılan maddenin 17. fıkrasında; Cumhurbaşkanının yürütme yetkisine ilişkin konularda kararname çıkarabileceği, Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümünde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle, dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevlerin Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemeyeceği, münhasıran Anayasa'da kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda ve kanunda açıkça düzenlenen konularda kararname çıkarılamayacağı, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümlerinin uygulanacağı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin hükümsüz hale geleceği belirtilmiştir.

 

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda 21/01/2017 tarih ve 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'la getirilen düzenlemelerin, 16/04/2017 tarihinde gerçekleştirilen halk oylamasında kabul edilmesi sonrasında ülkemizde uygulanan hükûmet sisteminde esaslı değişiklikler yaşanmış ve bu yeni hükûmet sistemine ilişkin değişiklikler, Cumhurbaşkanının Türkiye Büyük Millet Meclisinde ant içerek göreve başladığı 09/07/2018 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Anayasa'nın eski halinde yürütme yetki ve görevi Cumhurbaşkanı ile Bakanlar Kurulu arasında bölüşülmüşken yeni halinde bu yetki ve görev sadece Cumhurbaşkanına verilmiş, Bakanlar Kurulu ve Başbakanlık kaldırılmıştır.

 

Bu çerçevede, 09/07/2018 tarih ve 30479 (3. mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile pek çok kanun ve KHK'de önemli değişiklikler yapılmış, bu kapsamda, anılan Kanun Hükmünde Kararname'nin 70. maddesiyle, 5345 sayılı Kanun'un birçok maddesi gibi mahallin en büyük memuruna yapılan atıfların vergi daire başkanına ya da başkanlığına, başkanlık bulunmayan yerlerde vergi dairesi müdürü ya da müdürlüğüne yapılmış sayılacağı yolundaki 33. maddesi de yürürlükten kaldırılmış olmakla birlikte, ilga edilen Kanun maddesi içeriğindeki hükümler, yukarıda yer verilen 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Atıflar" başlıklı 798. maddesine 14 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile (c) bendi olarak eklenmiştir.

 

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un, yukarıda yer verilen 4. maddesinin ilk şeklinde bu kanunu uygulamakla yükümlü memurların görev ve yetkilerinin teşkilat ve görev kanunlarıyla veya nizamname ve talimatnamelerle düzenlenebileceği açıkça belirtilmiştir. Başka bir anlatımla, 6183 sayılı Kanun'un uygulanmasında yetkili ve görevli olanların, kanun veya diğer mevzuatla belirlenebileceği hükmü yasanın ilk halinden bu yana mevcuttur.

 

5345 sayılı Kanun'un mülga 33. maddesi ile soyut ve muğlak bir ifade olan "alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memuru" kavramı açıklanmaya ve belirlenmeye çalışılmış, ilgili yasalarda mahallin en büyük memuruna yapılan atıfların, duruma göre vergi dairesi başkanı ya da başkanlığı, başkanlık bulunmayan yerlerde vergi dairesi müdürü ya da müdürlüğüne yapılmış sayılacağı açıkça düzenlenmiş, yasanın yürürlüğe girdiği 2005 yılından itibaren bu doğrultuda uygulamalar sürdürülmüş, mülga düzenleme ise yeni hükûmet sistemine geçilmesi ile birlikte Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile aynen korunmuştur.

 

Diğer yandan, söz konusu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Anayasa'nın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümünde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler düzenlenmediği gibi, Bölge İdare Mahkemesinin yorumunun aksine Anayasa'da münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen ya da kanunda açıkça düzenlenmiş bir konu kararname ile düzenlenmiş değildir. Aksine 6183 sayılı Kanun'un 4. maddesi ile kanunu uygulamakla yükümlü bulunanların kanunla veya diğer mevzuatla belirlenebileceği açıkça düzenlenmiştir.

 

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, ilgili Vergi Dairesi Başkanlığı Olur'uyla tesis edilen dava konusu ihtiyati haciz işleminde yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmayıp, işin esası incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerekmektedir.

 

Karar sonucu:

 

Daire bu gerekçeyle davacının temyiz isteminin reddine; davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Vergi Dava Dairesi kararının ihtiyati haciz işlemine ilişkin kısmının bozulmasına karar vermiştir.

 

… Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararı:

 

Vergi Dava Dairesi, ilk kararında yer alan hukuksal nedenler ve gerekçeyle kararın ihtiyati hacze ilişkin kısmında ısrar etmiştir.

 

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Mevzuatta yapılan değişiklikler dikkate alındığında, Vergi Dairesi Başkanlığı Olur'uyla tesis edilen dava konusu ihtiyati haciz işleminde yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek ısrar kararının bozulması gerektiği ve temyize konu kararda sehven yanlış yazılan karar tarihinin düzeltilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

 

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

 

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyizen incelenen ısrar kararının, Danıştay Dördüncü Dairesinin kararında yer alan hukuksal nedenler ve gerekçe uyarınca bozulması gerektiği düşünülmektedir.

 

TÜRK MİLLETİ ADINA

 

Karar veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, Vergi Dava Dairesi kararında karar tarihinin sehven "15/11/2021" olarak yazıldığı anlaşıldığından söz konusu yanlışlık "11/07/2023" olarak düzeltilerek gereği görüşüldü:

 

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

 

Danıştay Dördüncü Dairesinin yukarıda yer verilen kararının dayandığı aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle ısrar kararının bozulması gerekmektedir.

 

KARAR SONUCU :

 

Açıklanan nedenlerle;

 

1- Davalının temyiz isteminin KABULÜNE,

 

 

2- … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,

 

3- Yeniden verilecek kararda karşılanacağından, yargılama giderleri hakkında hüküm kurulmasına gerek bulunmadığına,

 

11/10/2023 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.

Bu sayfa 351 kez görüntülendi.