Özel sektöre yapılan işin tevsiki amacıyla sunulan sözleşmenin bedel içermemesi, ihale dışı bırakılma nedeni midir?

İhaleyi Yapan Daire:  

Başvuru Tarih ve Sayısı:  

Başvuruya Konu İhale:  

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:  

Turgutlu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğütarafından 03.10.2013 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan "Ortaöğretim Öğrencilerinin Taşınması Hizmet Alımı"� ihalesine ilişkin olarak Fatma Gülnur Tekeli'nin 14.10.2013 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 22.10.2013 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 28.10.2013 tarih ve 32797 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 28.10.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

                      Başvuruya ilişkin olarak 2013/3794 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:  

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyimini gösteren belgelerin kanun hükümleri kapsamında incelenmesi gerektiği, özel sektöre yapılan bir işe ilişkin olan belgelerin ilgili vergi dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu ile yazışmalar yapılarak, vergi harçlarının ve personele ait bordroların hizmet konusu işle ilgili bölümlerinin tetkik edilmesi gerektiği, ihale konusu işin sürücüsü ile birlikte araç kiralama suretiyle gerçekleştirileceği, sunulan belgenin benzer iş tanımı ile uyumlu olmadığı,

2) İdarece hizmet kapsamında kullanılacak araçlara ilişkin özel izin belgelerinin ihale üzerinde bırakılan istekliden istenilmediği, Teknik ş�artname'nin 1'inci maddesine aykırı olarak hizmet verildiği, Teknik ş�artname'ye göre, Urganlı hattında 3 adet araçla taşıma yapılacağı, bu hattaki 12 okula ait öğrenci sayısının araç koltuk sayısından fazla olduğu, Teknik ş�artname'de araçların koltuk kapasitelerinin belirtilmediği, ihale dokümanında yol güzergâhlarının kaç km olduğunun hatalı belirlendiği, bu durumun isteklilerin akaryakıt maliyetini hesaplamasında güçlükle karşılaşmasına neden olduğu, Teknik ş�artname'de yer alan taşıma güzergâhları öğrenci sayısı ve mesafe tablosunun 14 ve 15'inci sırasında yer alan güzergâhta 31 öğrenci için 2 araç istenilmesine karşın, aynı tablonun 2'nci sırasında 86 öğrenci için 3 araç istenildiği, bu hususun çelişkiye neden olduğu, bu hataların isteklilerin sağlıklı bir şekilde maliyet hesaplaması yapmasına engel teşkil ederek, haksız rekabet ortamının oluşmasına sebebiyet verdiği, Kamu İhale Genel Tebliği ile kısmı teklife açık olan ihalelerde kullanılması zorunlu hale getirilen birim fiyat teklif cetveline göre yol mesafelerinin km olarak belirtilmesi gerektiği,

3) İhaleye teklif veren isteklilerin teklifleri ekinde ihale konusu işin Teknik ş�artnamesi'nin güzergâh mesafelerine ait maddesine ilişkin verdiği belgeler incelendiğinde; istekliler tarafından teklif edilen ürünlerin Teknik ş�artname'de belirtilen kriterlere uyup uymadığı değerlendirmesinin yapılması, ihale komisyonunun da aşırı düşük sorgulama istemesinin gerektiği, bu itibarla Yeni Van Seyahat firmasının Teknik ş�artname'de istenilen kriter olan km hesaplamasının yanlış olduğunun teklifinin değerlendirilmesi aşamasında anlaşılması gerektiğinden ihale komisyonunca ihalede, sunulan belgeler ve bilgiler üzerinden yapılan değerlendirme sonucunda, Yeni Van Seyahat firmasının Teknik ş�artname'de aranılan yeterlik kriterlerini karşılayan teklif olmadığı gerekçesiyle, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ile ihalede geçerli olarak sunmuş oldukları teklif mektubunun geçerli olarak kabul edilmesi gerektiği,

4) İdarenin farazi yol mesafeleri hesaplamasına dayalı olarak yaklaşık maliyet oluşturduğu, ayrıca 4734 sayılı Kanun'un 55'inci maddesine aykırı olarak Kurumun nihai kararını beklemeden sözleşme imzaladığı, ihale komisyonunun görevini kötüye kullandığı ve 4734 sayılı Kanun'un 5'inci maddesinde hüküm altına alınan temel ilkeleri ihlal ederek suç işlediği, görevi kötüye kullanan şahıslarla ilgili olarak cezai hükümlerin uygulanması için idarenin bağlı bulunduğu Bakanlığa bildirim yapılması gerektiğiiddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1 ) Başvuru sahibinin 1'inci iddiasına ilişkin olarak:

                      ş�ikâyete konu ihale, ortaöğretim öğrencilerinin 38 yerleşim biriminden 12 taşıma merkezi ortaöğretim okuluna taşınması hizmeti alımı işine ilişkindir. Kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilen ihale, İdari ş�artname'nin ekinde yer alan ve aşağıya aktarılan 24 kısımdan oluşmaktadır.

                      İtirazen şikâyet dilekçesinde başvurunun ihalenin hangi kısımlarına yönelik olduğu belirtilmemiştir. Başvuru sahibi tarafından sunulan birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, ihalenin 2 ve 3'üncü kısımlarına teklif sunulduğu ve ihalenin 3'üncü kısmının başvuru sahibi Fatma Gülnur Tekeli üzerinde bırakıldığı görülmüştür. Dolayısıyla incelemeye konu iddiaların ihalenin 2'nci kısmına yönelik olduğu anlaşılmıştır.

                      07.10.2013 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararından, ihalenin ikinci kısmına Fatma Gülnur Tekeli'nin 76.800,00 TL, Ömer Yıldız'ın ise 62.080,00 TL teklif ile katıldığı, her iki istekliye ait teklifin geçerli olduğunun tespit edilerek, ihalenin Ömer Yıldız üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

                        İhale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde, 4734 sayılı Kanun'un "İdareye şikayet başvurusu"� başlıklı 55'inci maddesinde yer alan  "İdareye şikayet başvurusunda bulunulması halinde, başvuru üzerine alınan kararın son bildirim tarihini, süresi içerisinde bir karar alınmaması halinde ise bu sürenin bitimini izleyen tarihten itibaren on gün geçmeden ve itirazen şikayet başvurusunda bulunulmadığı hususuna ilişkin sorgulama yapılmadan veya itirazen şikayet başvurusunda bulunulması halinde ise Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz."�  hükmüne aykırı olacak şekilde, ihalenin 2'nci kısmı için Ömer Yıldız ile idare arasında ihale komisyonu kararının onaylandığı 07.10.2013 tarihinde sözleşme imzalandığı görülmüştür.

                          Ancak aynı Kanun'un "Kuruma itirazen şikayet başvurusu"� başlıklı 56'ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan"Sözleşmenin Kanunda belirtilen sürelere ve usule uyulmadan imzalanmış olması veya itirazen şikayet başvurusundan feragat edilmesi, Kurum tarafından itirazen şikayet başvurusunun incelenip sonuçlandırılmasına engel teşkil etmez."�  hükmüne dayanılarak, itirazen şikayet başvurusu hakkında esas yönünden inceleme yapılmıştır.

İdari ş�artname'nin 7.5.1 ve 7.6'ncı maddesinde yer alan düzenlemeler incelendiğinde, isteklilerden teklif etmiş oldukları bedelin %25'inden az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulmasının istenildiği ve"Her türlü öğrenci ve personel taşımacılığı"�  işlerinin benzer iş olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından özel sektöre gerçekleştirilen bir işe ilişkin belgeler iş deneyimini gösteren belge olarak teklif dosyasında sunulmuştur. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "İş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde iş deneyimini gösteren diğer belgeler ve bu belgelerde aranacak kriterler"� başlıklı 47'inci maddesinde  "(1) Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştirilen işlerde, iş deneyim belgesi düzenlenemez. Bu durumda, bitirilen işlere ilişkin iş deneyiminin belgelendirilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:

(a) Yurtdışında gerçekleştirilen işler hariç bu madde kapsamında yer alan işlerde; sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen; fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri veya serbest meslek makbuzu nüshaları ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri, personel çalıştırılan işlerde ise bu belgelere ek olarak o işe ait sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgeler, iş deneyimini gösteren belgelerdir. Aday veya istekli, iş deneyimini gösteren bu belgeleri başvuru veya teklifi kapsamında sunar. Bu maddede belirtilen işler için iş deneyim belgesi düzenlenmiş olsa bile, ihale komisyonunca dikkate alınamaz.

"¦

(c) Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan kurum ve kuruluşlara gerçekleştirilen işlere ilişkin iş deneyim tutarının tespitinde, diğer belgelerin de bu tutarı doğrulaması şartıyla işin sözleşmesinde yazılı bedeli aşmamak üzere fiilen yapılan iş tutarı dikkate alınır. Sözleşmede iş artışına ilişkin hüküm bulunması durumunda, ayrıca sözleşme tutarının % 10'unu aşmamak üzere tamamlanan iş tutarı da dikkate alınır.

(ç) Sözleşmenin, iş eksilişi yapılarak sona erdirilmesi durumunda, tarafların işin bu şekilde tamamlandığı hususunda anlaştığını gösterir belgenin iş deneyimini gösteren diğer belgelerle birlikte sunulması zorunludur.

(d) İş deneyimini gösteren belgelerin değerlendirilmesinde ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabulü gerçekleştirilen işlerde, iş deneyimini gösteren belge tutarı tam olarak dikkate alınır. Kabulü, ihale ve son başvuru tarihi ile ilk ilan veya davet tarihi arasında yapılmış olan işler de bu kapsamda değerlendirilir. Sözleşmede kabul tarihine ilişkin bir düzenleme bulunmuyor ise, iş deneyimini gösteren belgeler kapsamında sunulan faturalardan en son düzenlenen faturanın tarihi kabul tarihi olarak dikkate alınır.

(e) Birim fiyat üzerinden bağıtlanan ve toplam sözleşme tutarı bulunmayan süresi belirli bir sözleşmeye dayalı olarak ve sözleşme süresi içinde gerçekleştirilen işin tutarını gösteren faturalardaki tutarların toplamı, toplam sözleşme tutarı olarak kabul edilir.

(f) İş deneyimini gösteren belgelerin değerlendirilmesinde varsa fiyat farkları ile KDV hariç olarak belirlenen tutarlar dikkate alınır. İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerde, ortakların iş ortaklığındaki hisse oranı esas alınarak iş deneyim tutarı hesaplanır. Ancak ihaleye katılan iş ortaklığının ortakları tarafından ortaklık oranları ve yapısı aynı olmak kaydıyla daha önce kurulmuş olan iş ortaklığının gerçekleştirdiği bir işten elde edilen iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması halinde, iş ortaklığının iş deneyim tutarı, ortakların hisse oranlarına bakılmaksızın belge tutarı esas alınarak hesaplanır."�  hükmü yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan Ömer Yıldız tarafından iş deneyimini tevsik için Albaş Turizm San ve Tic. Ltd. ş�ti. ile imzalanan ve konusunun  "TESCO KİPA ile ALBAş� TURİZM SAN VE TİC. LTD. ş�Tİ. Arasında personel ve müşteri taşıma sözleşmesi yapılmıştır. Söz konusu sözleşme gereğince TESCO KİPA'nın Türkiye Genelinde personel ve müşteri taşıması işleri ALBAş� TURİZM SAN VE TİC. LTD. ş�Tİ. Sorumluluğu altındadır.

• TESCO KİPA A.ş�. TURGUTLU'da bulunan mağazası ile Ek-1'de belirtilen semtler arasında belirlenen saatler ve güzergahlar üzerinde TESCO KİPA A.ş�. personeline, TESCO KİPA A. ş�. dahilinde çalışan diğer taşeron firma çalışanlarına ve gerektiğinde TESCO KİPA A.ş�. misafirlerine düzenli personel servis hizmeti sağlamaya (bundan sonra "PERSONEL SERVİSİ"� olarak adlandırılacaktır.),
• TESCO KİPA A.ş�. TURGUTLU'da bulunan mağazası ile Ek-2'de belirtilen semtler arasında belirlenen saatler ve güzergahlar üzerinde TESCO KİPA A.ş�. müşterilerine düzenli müşteri servis hizmeti sağlamaya (bundan sonra "MÜş�TERİ SERVİSİ"� olarak adlandırılacaktır.) yönelik hizmet ve taahhütlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.

ÖMER YILDIZ bu faaliyeti kendi adına bağımsız olarak yapacak olup, hiçbir sıfatla ALBAş�'ın işçisi, elemanı, müstahtemi veya acentası olarak nitelendirilemez."�   olarak belirlendiği, 01.02.2010 tarihli bir sözleşme sunulmuştur. Ayrıca tarafları ve konusu aynı olan 01.01.2013 tarihinde imzalanan ikinci bir sözleşme de teklif dosyasında bulunmaktadır. Ancak bu sözleşme konusu hizmetin 01.01.2013 "“ 31.12.2013 tarihleri arasında sunulacağı 3'üncü maddede belirtilmiş olup, sözleşmenin ihale tarihi itibariyle (03.10.2013) henüz tamamlanmadığı görülerek, anılan belgelerin kamu ihale mevzuatı uyarınca geçerli bir iş deneyimini gösteren belge olarak kabul edilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.

Teklif dosyasında, her iki sözleşme kapsamında gerçekleştirilen işlere ilişkin olarak düzenlendiği anlaşılan 8 adet 2013 yılına ait, 9 adet 2011 yılına ait toplam 17 adet fatura örneği sunulmuştur.

01.02.2010 tarihinde akdedilen sözleşmenin "Servis güzargahları ulaşım ücretleri"� başlıklı 9.1'inci maddesinde  "Taraflar, servis güzargahları ulaşım ücretlerini her servis güzergahı için ayrı ayrı olmak üzere, sadece gidiş veya sadece geliş için belirlenmiş olup, bu bedellerin KDV hariç olmak üzere Ek-3'de belirtildiği şekilde olduğunu kabul ve beyan etmişlerdir."�koşuluna yer verilmiştir. Ancak ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif dosyasında, sözleşmenin ekinde Ek-3 adı altında bir belge sunulmadığı ve sözleşmede bedel olarak herhangi bir tutarın belirtilmediği görülmüştür. Dolayısıyla, bedel içermeyen işbu sözleşmenin iş deneyimini gösteren geçerli bir belge olarak kabul edilemeyeceği, 2011 yılına ait fatura bedelleri toplamının sözleşmede yazılı bedel ile uyuşup uyuşmadığına yönelik bir tespit yapılmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, sözleşmenin "Personele ilişkin koşullar"� başlıklı 6'inci maddesinde "ÖMER YILDIZ, işbu sözleşme gereği taahhütlerini yerine getirirken tecrübesine ve kişiliğine güvenilir personel çalıştırmaya özen gösterecek olup,  TESCO KİPA A.ş�. tarafından uygun görülmeyen personel, TESCO KİPA A.ş�.   mağazalarına verilecekhizmette görevlendirilmeyecek olup, ALBAş�'ın ilk talebinde yerine bir başkası ikame edilecektir.

 "¦

ÖMER YILDIZ tarafından istihdam edilen ve TESCO KİPA A.ş�.   ve servis hizmeti görevlendirilecek olan personelin ücretleri, her türlü ek ödemeleri, SSK primleri ve her türlü sair hak ve alacakları ÖMER YILDIZ'a ait olup, hiçbir nam altında ALBAş�'a rucü edilemez.

 ÖMER YILDIZ, çalıştırdığı personel bakımından SSK'ya karşı doğrudan ve tek sorumludur.     ÖMER YILDIZ, işe giriş bildirgelerini, SSK aylık bildirgelerini, dört aylık dönem bordrolarını, aylık ücret hesap pusulalarını ve muhtasar beyannamelerini, kanunen ibraz için belirlenen sürelerin hitabından itibaren en geç (7) gün içinde ALBAş�'a ibraz ile mükelleftir"¦"�koşullarına yer verilmiştir. Yukarıya aktarılan Sözleşme koşullarından Sözleşme konusu iş kapsamında personel çalıştırdığı anlaşılmakta olmasına rağmen, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin 47'inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan ""¦personel çalıştırılan işlerde ise bu belgelere ek olarak o işe ait sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgeler, iş deneyimini gösteren belgelerdir."� düzenlemesine aykırı olacak şekilde, personel çalıştırıldığını gösterenSosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş belgelerin teklif dosyasında sunulmadığı tespit edilmiştir.

Tüm bu tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş deneyimini tevsik amacıyla sunulan sözleşme ve faturaların, Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin yukarıya aktarılan 47'nci maddesi dikkate alınarak incelenmesi sonucunda, sunulan sözleşmenin bedel içermemesi ve personel çalıştırıldığını gösteren belgelerin sunulmaması gerekçelerine dayalı olarak geçerli kabul edilemeyeceği, sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla idarece Ömer Yıldız'a ait teklifin geçerli kabul edilerek, ihalenin anılan istekli üzerinde bırakılması ve kanuni süreler beklenilmeksizin sözleşme imzalanmasının mevzuata aykırı olduğu anlaşılmıştır.

2 ) Başvuru sahibinin 2'nci iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru sahibinin yukarıda özetlenen iddiaları, itirazen şikâyet dilekçesinde  "Teknik ş�artnamede yapılan hatalar"�  başlığı altında ileri sürülmüş olup, ihaleye ait Teknik ş�artname'de yer alan muhtelif düzenlemeler ile birim fiyat teklif cetvelinin hatalı olduğu ve sağlıklı bir teklif fiyatı oluşturulmasını engelleyici nitelikte olduğu yönündedir. Başvuru sahibi tarafından ihale dokümanı 01.10.2013 tarihinde satın alınmıştır.

                      4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İdareye şikayet başvurusu"� başlıklı 55'inci maddesinde  "ş�ikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla   bu   işlem   veya   eylemlerin   farkına   varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.

                      İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetler birinci fıkradaki süreleri aşmamak üzere en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir. Bu yöndeki başvuruların idarelerce ihale veya son başvuru tarihinden önce sonuçlandırılması esastır"¦"�hükmü yer almaktadır.

                      Ayrıca, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik'in "Başvuru süreleri"� başlıklı 6'ncı maddesinde  "(1) İdareye şikayet süresi; ihale sürecindeki şikayete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

                      (2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikayetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir."�düzenlemesi ile,

                      "Sürelerle ilgili genel esaslar"� başlıklı 7'nci maddesinde  "(1) Süreler;

                      a) İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini,

                      b) Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın satın alındığı tarihi, "¦ izleyen günden itibaren başlar."�düzenlemesi yer almaktadır.

                      Yukarıya aktarılan Kanun ve Yönetmelik hükümleri dikkate alındığında, başvuru sahibinin ihale dokümanına yönelik iddialarını, ihale dokümanını satın aldığı 01.10.2013 tarihinden itibaren 5 gün içerisinde idareye yapacağı şikâyet başvurusuna konu etmesi gerekmekte iken, kesinleşen ihale kararının 07.10.2013 tarihinde kendisine tebliğ edilmesi üzerine 14.10.2013 tarihinde idareye şikâyet dilekçesi, 28.10.2013 tarihinde ise Kuruma itirazen şikâyet dilekçesi sunduğu,   görülmüştür. Dolayısıyla, başvuru sahibinin ihale dokümanına yönelik iddialarının süre yönünden reddi gerekmektedir.

3 ) Başvuru sahibinin 3'üncü iddiasına ilişkin olarak:

Başvuru sahibinin itirazen şikâyet dilekçesinde  ""¦ihaleye teklif veren isteklilerin teklifleri ekinde ihale konusu teknik şartnamesinin güzargah mesafelerine ait maddesine ilişkin verdiği belgeler incelendiğinde; istekliler tarafından teklif edilen ürünlerin Teknik ş�artnamede belirtilen kriterlere uyup uymadığı değerlendirmesinin yapılması, ihale komisyonun da aşırı düşük sorgulama istenilmesinin gerektiği, bu itibarla Yeni Van seyahat firmasının teknik şartnamede istenilen kriterin, km hesaplamasının yanlış olduğu teklifinin değerlendirilmesi aşamasında aranması anlaşılacağı gerektiğinden hareketle ihale komisyonunca ihalede, sunulan belgeler ve bilgiler üzerinden yapılan değerlendirme sonucunda, Yeni Van seyahat firmasının teknik şartnamede aranılan yeterlik kriterlerini karşılayan teklif olmadığı gerekçesiyle, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ile ihalede geçerli olarak sunmuş olduğumuz teklif mektubumuzun geçerli olarak kabul edilmesi ve ihalenin tarafımıza verilmesi gerekmektedir."�  ifadelerine yer verilmiştir. Söz konusu ifadelerden başvuru sahibinin tekliflerin değerlendirilmesi aşamasına ilişkin olarak hangi işlemin mevzuata aykırı olduğunu iddia ettiği anlaşılamamıştır.

Zira şikâyete konu ihale ortaöğretim öğrencilerinin taşınması hizmeti alımına ilişkin olup, mal alımı ihalelerinde olduğu gibi  "teklif edilen ürün"�  bulunmadığı, ihale işlem dosyasının incelenmesi neticesinde  "Yeni Van"�  unvanlı bir şirket veya işletmenin ihaleye teklif sunmadığı, başvuru sahibi tarafından sunulan birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, ihalenin 2 ve 3'üncü kısımlarına teklif sunulduğu, ihalenin 3'üncü kısmının başvuru sahibi istekli üzerinde bırakıldığı, ihalenin 2'nci kısmında ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, dolayısıyla başvuru sahibi istekliye ait teklifin idarece değerlendirme dışı bırakılması yönünde bir işlem tesis edilmediği görülmüştür.

                   İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik'in "Başvuruların şekil unsurları"� başlıklı 8'inci maddesinde  "(1) ş�ikayet başvuruları idareye, itirazen şikayet başvuruları ise Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılır.

(2) Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir;

a) Başvuru sahibinin, varsa vekil ya da temsilcisinin; adı, soyadı veya unvanı ve adresi ile varsa bildirime esas elektronik posta adresi ve faks numarası.

b) İhaleyi yapan idarenin ve ihalenin adı veya ihale kayıt numarası.

c) Başvuruya konu olan durumun farkına varıldığı veya bildirildiği tarih.

ç) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller.

d) İtirazen şikayet başvurularında ayrıca idareye yapılan şikayetin tarihi ve varsa şikayete ilişkin idare kararının bildirim tarihi."�hükümlerine yer verilmiştir.

Bu çerçevede, yukarıya aktarılan başvuru sahibine ait ifadelerden  "başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller"�anlaşılamamakta olup, söz konusu iddiaların başvuruya konu ihale ile bağlantısı bulunmadığı ve dayanaksız olduğu değerlendirilmiştir. İtirazen şikâyet dilekçesinde yer alan ifadelerden yalnızca aşırı düşük açıklama istenilmediği yönündeki iddianın ihaleyle bağlantılı bir iddia olduğu, esas yönünden incelenebileceği anlaşılmıştır.

İhaleyi gerçekleştiren idareden, tereddüt duyulan hususlara ilişkin olarak  "2)İtirazen şikayet dilekçesi ekinde yer alan şikayet dilekçesinde yaklaşık maliyetin 819.041,00.-TL olduğunun belirtildiği, ihale işlem dosyası içerisinde yer alan "2013-2014 Eğitim Öğretim Yılı Turgutlu İlçesi Taşınan Okullar İle Taşıma Merkezleri Arasında Günlük Tahmini Bedel Listesi"�nde ise yaklaşık maliyetin toplam 725.115,20.-TL olarak gösterildiği, söz konusu tereddütün giderilmesini teminen yaklaşık maliyet tutarını ve ne şekilde belirlendiğini gösterir belgeler,

3)İtirazen şikâyet dilekçesinde "Yeni Van firmasına ait teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği"� yönünde bir iddiaya yer verildiği, ancak ihale işlem dosyası içerisinde ihalenin şikâyete konu edilen kısmına yalnızca Ömer Yıldız ile başvuru sahibi tarafından teklif sunulduğu görülmüş olup, adı geçen firma tarafından ihaleye teklif sunulup sunulmadığı hususunda bilgi ve belgeler"�istenilmiştir.

                      Turgutlu İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nün söz konusu yazıya cevabında  "2) itirazen şikayet dilekçesinde belirtilen 819.041,00 TL yaklaşık maliyet 2013/141145 İKN'li ihalemizin değil, istekli tarafından dilekçeye eklenen kamu ihale kurumunun emsal kararına ilişkin başka bir ihalenin yaklaşık maliyetidir. 2013/141145 İKN'li ihalemizin 2. Kısmına ait yaklaşık maliyet 80.283,20.-TL 3. kısma ait yaklaşık maliyet 28.249,60 TL dir. İhalenin tüm kısımlarının yaklaşık maliyet toplamı 725.115,20 TL dir.

Yaklaşık maliyet hesaplama yöntemimiz ise;

2. kısımda taşıma yapacak 3 aracın her biri için ayrı ayrı hesaplanmış ve bu araç için hesaplanan yaklaşık maliyetlerin toplamı 2. kısmın yaklaşık maliyeti olarak belirlenmiştir.

3) itirazen şikayet dilekçesinde belirtilen Yeni Van firması2013/141145 İKN'li ihalemize teklif vermemiştir."�  ifadelerine yer verilmiştir.

Kamu İhale Kanunu'nun "Aşırı düşük teklifler"� başlıklı 38'inci maddesinde tekliflerin değerlendirilmesinin ardından, ihale komisyonunun diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği ve bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterlerin esas alınması gerektiği, Kurumun aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğuhüküm altına alınmıştır.

                       Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin Aşırı düşük teklifler başlıklı 59'uncu maddesinde"(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.

(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır."�  düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıya aktarılan Kanun ve Yönetmelik hükümlerinden anlaşılacağı üzere, idare tarafından aşırı düşük tekliflerin, yaklaşık maliyet veya ihalede teklif edilen diğer fiyatlar dikkate alınarak belirlenmesi gerekmektedir. Kurum tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerine ilişkin olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri belirlenmiş değildir. Ancak Kamu İhale Kurulu kararlarıyla yerleşik uygulama, kârsız yaklaşık maliyet tutarının altındaki tekliflerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulması yönündedir.

Yaklaşık maliyet hesap cetvelinde, yüklenici kârının tutarı veya oranına ilişkin her hangi bir bilgiye yer verilmediği görülmüştür. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği'nin "Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi"� başlıklı 9'uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan  "Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur."�  hükmü doğrultusunda, yaklaşık maliyetin azami %20 kâr içerebileceği anlaşılmış olup, ihalenin şikâyete konu 2'nci kısmına ait 80.283,20.-TL olan yaklaşık maliyet tutarı içerisinde %20 oranında kâr olduğu varsayılarak, kârsız yaklaşık maliyetin (80.283,20/1,20) 66.902,66.-TL olduğu sonucuna varılmıştır.

İhalenin 2'nci kısmına sunulan teklif tutarları incelendiğinde, Ömer Yıldız'a ait 62.080,00.-TL teklifin aşırı düşük teklif olarak belirlenmesi gerektiği görülmüştür. Ancak,   iş deneyim belgesi yönünden yapılan inceleme sonucunda Ömer Yıldız'a ait teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine karar verildiğinden, anılan isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulmasına gerek bulunmamaktadır.

4 ) Başvuru sahibinin 4'üncü iddiasına ilişkin olarak:

                      Başvuru sahibi tarafından Teknik ş�artname'de yapılan mesafe belirlemelerine ilişkin hataların yaklaşık maliyetin yanlış hesaplanmasına neden olduğu iddia edilmektedir.

          Kamu İhale Kanunu'nun "Tekliflerin alınması ve açılması"� başlıklı 36'ncı maddesinin ikinci fıkrasında  "İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır."�hükmü yer almakta olup, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 16.2.4'üncü maddesinde de,  "4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin ikinci fıkrası ile İhale Uygulama Yönetmeliklerinin "Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler"� başlıklı maddesi uyarınca, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyetin, teklif fiyatları ile birlikte, pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanması gerekmektedir."�  açıklamasına yer verilmiştir.

                      4734 sayılı Kanun'un 21'inci maddesinin (b) bendine göre gerçekleştirilen şikâyete konu ihalede,   son yazılı fiyat tekliflerinin 03.10.2013 tarihi saat 15:00'de sunulmasının istenildiği ve yaklaşık maliyetin isteklilere bu tarihte açıklandığı hususu göz önüne alındığında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İdareye şikayet başvurusu"� başlıklı 55'inci maddesinde yer alan  "ş�ikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla   bu   işlem   veya   eylemlerin   farkına   varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır."�  hükmüne istinadenbaşvuru sahibinin yaklaşık maliyetin yanlış hesaplandığına ilişkin iddiasının, yaklaşık maliyetin açıklandığı 03.10.2013 tarihini izleyen 5 gün içinde idareye şikâyet başvurusuna konu edilmesi gerekmekte olup, başvuru sahibinin şikâyet başvurusunun 14.10.2013 tarihinde idare kayıtlarına alındığı görüldüğünden, anılan iddianın süre yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer taraftan, ihale işlem dosyasında yer alan belgeler üzerinden yapılan incelemede, ihale komisyonu üyelerinin 4734 sayılı Kanun'un 5'inci maddesinde hüküm altına alınan temel ilkeleri ihlal ederek suç işlediği yönünde bir bilgiye ulaşılmamıştır.

Ayrıca, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ'in "İtirazen şikâyet başvurularında aranılacak şekil unsurları"� başlıklı 11'inci maddesinin altıncı fıkrasında;  ""¦Kısmi teklife açık ihalelerde ise tekliflerin verilmesi ile bu aşamadan sonraki işlemlere ilişkin başvurularda, başvuru bedeli toplam yaklaşık maliyet üzerinden yatırılır. Başvuruya konu kısmın yaklaşık maliyetine göre fazla yatırıldığı tespit edilen tutar Kurum tarafından başvuru sahibine iade edilir."�  açıklaması bulunmaktadır.

                      İdarece gönderilen ihale onay belgesi ve eki yaklaşık maliyet cetvelinin incelenmesi neticesinde; ihalenin şikâyete konu edilen 2'nci kısmına ait 80.283,20TL olarak belirlenen yaklaşık maliyete göre, 4734 sayılı Kanun'un 53'üncü maddesi gereğince şikâyet bedeli olarak yatırılması gereken tutarın 1.336,00 TL olduğu anlaşıldığından,   Kurum hesaplarına fazla yatırılan 1.339,00 TL'nin talebi halinde başvuru sahibine iadesi gerekmektedir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Ömer Yıldız'a ait teklifin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65′inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Fazla ödenen başvuru bedelinin başvuru sahibinin yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.